Odbitka albuminowa – królowa 19tego wieku

W historii fotografii znaleźć można dziesiątki mniej lub bardzie popularnych technik znaczących rozwój medium. Jedne  z nich, choć ważne, popularne były jedynie przez chwilę, jak choćby papier solny czy negatyw papierowy, inne zyskiwały popularność na całe dziesięciolecia i dominowały na rynku fotograficznym przez całe pokolenie. Jedną z takich technik niezwykłych jest odbitka albuminowa, technika stosunkowo prosta, a jednocześnie dająca obrazy o niezwykłej wręcz urodzie i zapewniająca o wiele większe możliwości tworzenia, niż większość metod jej współczesnych. Technika wreszcie, która nie bez przyczyny popularnością swą przebiła wszystkie metody wcześniejsze.

Oczywiście, szczyt popularności albuminy to wiek 19ty, a właściwie lata 60te, 70te i w dużej mierze 80te, gdzie papiery albuminowe produkowana fabrycznie na skalę masową, a technologię wykonywania zdjęć doprowadzono do niezwykłej wręcz perfekcji, pozwalającej nie tylko na uzyskiwanie dobrych jakościowo, powtarzalnych odbitek w dowolnym niemal rozmiarze (ograniczonym tylko wielkością negatywu), ale również na daleko idącą swobodę w wyborze wyglądu finalnego zdjęcia i w samym sposobie jego wykonania.

Odbitka albuminowa tonowana palladem

Odbitka albuminowa tonowana palladem

I tak, odbitki albuminowe tonowano na wiele sposobów, nie tylko nadając im jeszcze wyższą trwałość, ale i zmieniając ich kolorystykę. Gdy oglądamy dziś zabytkowe odbitki z wieku 19tego, najmniej wśród nich jest chyba odbitek nietonowanych. Tonowano je nie tylko za pomocą receptur zawierających związki złota, ale również tonerami platynowymi czy żelazowymi, a z czasem i palladowymi. Szybko również nauczono się wykonywać nie tylko odbitki błyszczące (choć z dzisiejszej perspektywy nazwalibyśmy je pewnie lekko połyskliwymi), ale i matowe oraz zmieniać ich kontrast. Jako, że brak sztucznych źródeł światła UV uzależniał fotografa od pracy z wykorzystaniem światła słonecznego, nauczono się wspomagać je za pomocą wywoływaczy, dzięki czemu zdjęcia dawało naświetlać się nie tylko w słoneczne, letnie dni ale i w czasie jesiennej, czy zimowej szarugi. Podobnie, jak w przypadku innych procesów fotograficznych, zdjęcia nauczono się też ręcznie barwić, wprowadzając do fotografii element koloru, dawniej kojarzony wyłącznie z malarstwem czy grafiką.

To właśnie w technice albuminowej powstawała nie tylko większość tzw. carte de visite, ale i większość dziewiętnastowiecznych arcydzieł, które podziwiamy w starych albumach. Technika albuminowa była też bodajże pierwszą techniką fotograficzną, która przez wiele lat skutecznie opierała się metodom nowocześniejszym, które miały ją zastąpić. Chociaż już w wieku dziewiętnastym na rynek wprowadzono zarówno papiery POP, jak i materiały żelatynowo-srebrowe, które z czasem zdominowały rynek, po raz pierwszy ‚zmiana warty’ nie nastąpiła od razu. Odbitki albuminowe powstawały przez kolejne dziesięciolecia, bynajmniej nie ze względu na jakąś niezwykłą łatwość ich tworzenia, czy niski koszt, a fabryczną produkcję materiałów albuminowych zakończono dopiero w połowie 20tego wieku, blisko sto lat po wynalezieniu tej fascynującej metody.

Odbitka albuminowa

Odbitka albuminowa tonowana złotem

Również dzisiaj, odbitka albuminowa powraca do łask, jest na nowo odkrywana przez kolejnych pasjonatów szukających metody pozwalającej na ręczne wykonywanie prac, dającej kontrolę nad procesem i uwalniającej fotografa od wszechobecnej fotografii cyfrowej.

Ciężko z resztą by było inaczej; poprawne albuminy wykonać można bez dostępu do profesjonalnej pracowni, stosunkowo niewielkim kosztem. Jednocześnie technika ta nie ogranicza nas do tworzenia odbitek w jednym tylko kolorze, pozwalając na uzyskanie efektów i jakości obrazu niedostępnych dla, na przykład, cyjanotypii, poddając się tonowanie czy manipulacji w czasie obróbki. Powstałe w tej metodzie zdjęcia niezmiennie zachwycają, fascynuję, dokładnie tak samo, jak sto z okładem lat temu.

Odbitka albuminowa

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Current day month ye@r *